6 Φεβ 2009

Γιώργος Σεφέρης, 100 χρόνια από τη γέννησή του.

(από το ημερολόγιο της βιβλιοθήκης)
Σχολ. έτος 2000-2001
Οκτώβριος 2000, στο χώρο της βιβλιοθήκης.
Οι βιβλιοστάτες με λίγα βιβλία, τα πρώτα που μας ήρθαν τον Ιούνιο, να περιμένουν αυτά που είναι στα πόδια μας ακόμα, άλλα στα τραπέζια και άλλα σε κουτιά που μόλις έφτασαν... Τα τακτοποιούμε στα διαλείμματα με τη βοήθεια της "ομάδας βιβλιοθήκης", γύρω στα 30 παιδιά, όσα ήθελαν. Αξιοποιούνται και τα κενά τους, αλλά και οι ...ωριαίες αποβολές.
Και πνιγμένοι στα βιβλία, το αφιέρωμά μας στο Γιώργο Σεφέρη.
Οι μαθητές το παρακολούθησαν κατά τάξεις.
Αφού έμαθαν για τη ζωή και το έργο του ποιητή, άκουσαν τη φωνή του (από κασέτα), όπως και μελοποιημένα ποιήματά του, κρατώντας μία φωτοτυπία με τα κομμάτια που άκουγαν. Αποκόμματα εφημερίδων (με Σεφέρη) στους τοίχους και στα έπιπλα της βιβλιοθήκης.
Το αφιέρωμα συνεχίστηκε στις τάξεις, με το φιλόλογό τους, με ποιήματα από τα Νεοελληνικά κείμενα.
Ακόμα στο τέλος του σχολ. έτους το σχολείο, κατά τμήμα, επισκέφθηκε την έκθεση φωτογραφιών του Σεφέρη, στην "Αρμονία" (αίθουσα μουσικοφιλολογικού συλλόγου Καστοριάς). Την έκθεση-υλικό του ΜΙΕΤ (Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης-έφερε στην Καστοριά ο Σύνδεσμος Φιλολόγων (όπου ήμουν γραμματέας)
Ό,τι άκουσαν για τον ποιητή στη βιβλιοθήκη :

Γιώργος Σεφέρης (1900-1971)
Το πρωί της 21ης Σεπτεμβρίου 1971 ο κόσμος πληροφορήθηκε από τις εφημερίδες το τέλος της ήδη απελπισμένης πάλης του Γιώργου Σεφέρη με το θάνατο. Την επόμενη μέρα, ο λαός της Αθήνας και πλήθος άλλοι πολίτες από όλα τα σημεία του Ελληνισμού, συνόδεψαν πεζοί τον ποιητή τους ως τον τάφο του.
Οι περισσότεροι, νέοι, τραγουδούσαν :
Με τι καρδιά, με τι πνοή,
τι πόθους και τι πάθος
πήραμε τη ζωή μας…
Γεννημένος στη Σμύρνη στα 1900 θα αισθανθεί την ανάταση του Ελληνισμού, θα ζήσει την πίστη και το όραμα της μεγάλης Ελλάδας ακούγοντας για το Βενιζέλο, για να σημειώσει αργότερα σ’ ένα κείμενό του : «Ήμουν δεκατεσσάρω χρονών τον Αύγουστο του 14, όταν εφύγαμε από την Σμύρνη. Είχα πολύ ζωντανό μέσα μου το συναίσθημα του τι θα πει σκλαβιά…»
Ήταν γιος του γνωστού καθηγητή του Πανεπιστημίου Στέλιου Σεφεριάδη. Στην Αθήνα εγκαταστάθηκε οικογενειακώς το 1914. Μετά από λαμπρές σπουδές εδώ και στο εξωτερικό ακολούθησε από το 1926 το διπλωματικό κλάδο. Διορίστηκε ακόλουθος στο υπουργείο εξωτερικών και υπηρέτησε διαδοχικά στο Λονδίνο και στην Κορυτσά. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τα γερμανικά στρατεύματα ακολούθησε την ελεύθερη ελληνική κυβέρνηση στην εξορία και υπηρέτησε στη Νότιο Αφρική και στο Κάϊρο.
Μετά την απελευθέρωση ανέλαβε από το 1945 ως το 1946 διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του Αντιβασιλέως Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού. Στη συνέχεια υπηρέτησε ως πρεσβευτής της Ελλάδας στην Άγκυρα, στο Λονδίνο, στη Βηρυτό και πάλι στο Λονδίνο, όπου έμεινε ως το 1961.
Στην ποίηση εμφανίστηκε το 1931 με την ποιητική συλλογή «Στροφή», που σήμαινε πραγματικά μια στροφή στη νεοελληνική ποίηση. Με τη «Στροφή» γεννήθηκε γενικά ο ελεύθερος δρόμος που θα πάρουν οι Ελύτης, Ρίτσος, Γκάτσος και όλοι οι νεότεροι.
Η συγγραφική προσωπικότητα δηλαδή του Σεφέρη άλλαξε απότομα και ριζικά το χαρακτήρα της ελληνικής ποίησης.
Μετά τη «Στροφή» ακολούθησαν οι υπόλοιπες ποιητικές συλλογές του : «Στέρνα», «Μυθιστόρημα», «Ημερολόγιο Καταστρώματος», «Κίχλη», «Τετράδιο Γυμνασμάτων», «Κύπρον ού μ’ εθέσπισεν…»
Διέπρεψε και ως δοκιμιογράφος. Οι κριτικές του μελέτες «Δοκιμές», «Διάλογος πάνω στην Ποίηση», «Ερωτόκριτος», αναδεικνύουν τη δημιουργική δύναμη του ποιητή, το κριτικό του πνεύμα και την οξεία παρατηρητικότητά του.
Ασχολήθηκε και με μεταφράσεις ξένων έργων του Βαλερύ και κυρίως του Έλιοτ («Έρημη Χώρα»). Επίσης μετέφρασε κείμενα από την Π. Διαθήκη. Έγραψε ταξιδιωτικές εντυπώσεις από τους λαξευτούς χριστιανικούς ναούς της Καππαδοκίας καθώς και ένα δοκίμιο για τους Δελφούς.
Διατυπώθηκε πολλές φορές ο ισχυρισμός πως ο Σεφέρης ακολούθησε κατά λάθος το διπλωματικό κλάδο. Ήταν λένε στη δουλειά του άριστος. Του έλειπε όμως το πάθος της καριέρας. Για κείνον που ήταν γεννημένος ποιητής, το παν ήταν η ποίηση. Οι στίχοι του αποτελούσαν για τον ίδιο, ένα είδος φυγής από τις μικρότητες των συναναστροφών της ημέρας. Κι εκεί πιστεύουμε βρίσκεται ο αληθινός Σεφέρης.
Το 1963 χάρισε στην Ελλάδα το Νόμπελ Λογοτεχνίας «για το αξιοσημείωτο λυρικό του έργο που εμπνέει μια βαθιά βιωμένη αίσθηση του ελληνικού πνευματικού χώρου» φέρνοντας την Ελλάδα στο παγκόσμιο προσκήνιο.
Ένα βιβλίο ακολούθησε το Νόμπελ, τα «Τρία κρυφά ποιήματα»
Το 1969 με τη «Δήλωσή» του παίρνει θέση εναντίον της χούντας.
Ακολουθούν το 1970 και 71 τα ποιήματά του «Γάτες» και «Επί Ασπαλάθων»
Και το 1971 πεθαίνει και η κηδεία του ήταν μια ευκαιρία να δείξουν οι Έλληνες την αντιπάθειά τους προς το καθεστώς και την αγάπη τους προς την ελευθερία και τη δημοκρατία.

Και κάτι αξιοσημείωτο που αφορά τη νεολαία:
Αυτό που παρατηρήθηκε στην κηδεία του Γιώργου Σεφέρη ήταν ότι δεν πρωτοστάτησε ο πνευματικός κόσμος, μα κυρίως οι νέοι της Ελλάδας, που με εκδηλώσεις αγάπης και βαθιάς αφοσίωσης συνόδεψαν τον ποιητή στην τελευταία του κατοικία. Γράφτηκε λοιπόν σε εφημερίδα στις 10 Οκτωβρίου του 1971 στην Κύπρο : «Έχουν λεχθεί πολλά για τη σύγχρονη νεολαία, για τον «κατήφορο» που έχουν πάρει σήμερα οι νέοι, για την αδιαφορία τους για τις πνευματικές αξίες. Όμως τούτη ακριβώς η παρουσία είναι μια μαρτυρία, μια αδιάψευστη μαρτυρία πως οι Έλληνες νέοι ξέρουν πάντα να εκτιμούν και να σέβονται τις αληθινές, τις μεγάλες πνευματικές αξίες, πως ξέρουν να τιμούν όσους κάνουν τη ζωή τους προσφορά, όσοι κληροδοτούν στο έθνος, πιστοί στο μεγάλο χρέος. Παράλληλα η νεολαία έδειξε πόσο χώρο κατέχει η ποίηση στη ζωή των ανθρώπων.

Μια πολύ ανθρώπινη πλευρά του ποιητή φαίνεται στην αλληλογραφία του με τη Μαριώ (1936-1940), που δημοσιεύθηκε το 1989 με τον τίτλο: «Σεφέρης και Μαριώ: ο Μεγάλος Έρωτας!»

Τι είπαν για το Σεφέρη όταν έφυγε…

Οδυσσέας Ελύτης
«Κανείς άλλος δεν στάθηκε τόσο ικανός ν’ ανιχνεύσει, να βρει και να κινήσει τα νήματα της ζωντανής ελληνικής παράδοσης όσο αυτός… Καλλιέργησε το αίσθημα της ευθύνης και κράτησε ψηλά τη σημαία της ελεύθερης συνείδησης, που τόσο την έχουν ανάγκη, σήμερα προπάντων, οι νέοι».

Γιάννης Ρίτσος
«Αυτή την ώρα, τα λόγια μου φαίνονται μικρά για το ανάστημα του ποιητή, μικρά για τη λύπη και την περηφάνια που μας γεμίζει το έργο του και το ήθος του. Εδώ και πολλά χρόνια, σε κρίσιμες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, ο ποιητής έσμιξε ποίηση και ελευθερία, αισθητική και ηθική, σε μια γνήσια και φυσική ενότητα, αφήνοντας μιάν υψηλή, παραδειγματική κληρονομιά σ’ ολόκληρο τον ελληνικό πολιτισμό. Ακόμα μια φορά «σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα».

Αντώνης Σαμαράκης
«Ποιος Έλληνας και ποιος αληθινά ελεύθερος άνθρωπος μπορεί να μη νιώσει βαθιά οδύνη; Αν ο Γιώργος Σεφέρης πέρασε τώρα στη δικαιοδοσία της Σιωπής, όμως η φωνή του είναι και θα είναι πάντα μέσα μας».

Κων/νος Καραμανλής
«Παρακαλώ βεβαιωθείτε ότι με ελύπησε βαθύτατα ο θάνατος του συζύγου σας. Είχα την αγαθήν τύχην να συνεργαστώ επί μακρόν μαζί του και να εκτιμήσω τας αρετάς του. Ο Σεφέρης ετίμησε την Ελλάδα ως διανοούμενος και την υπηρέτησε ως διπλωμάτης».


Σεφέρης και Κύπρος
Στενούς δεσμούς είχε ο Γιώργος Σεφέρης με την Κύπρο που αγάπησε ιδιαίτερα, που την τραγούδησε με μια φωνή γλυκύτερη από τα’ «αηδόνια που δε σ’ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες» και αισθάνθηκε βαθύτατα την ιστορική της μοίρα.
Την επισκεπτόταν συχνά.

Τι είπε ο ποιητής στην απονομή του Νόμπελ:
«Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται… Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά. Κανόνας της είναι η δικαιοσύνη… Πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα – και τι θα γινόμασταν αν η πνοή λιγόστευε;
Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται».

Δεν υπάρχουν σχόλια: